De laatste tijd drong zich geregeld een vraag aan mij op: Niet weten wie je vader is, zijn daar nog gradaties in? Maakt de situatie waarin je zit nog verschil in hoe je dat ervaart? En ik ben er uit: ja, er is verschil tussen niet weten wie je vader is of niet weten wie je vader is.
Ik maak verschil tussen 4 situaties:

Situatie 1: Stel je ouders zijn gescheiden toen je 2 was en sindsdien heb je je vader nooit meer gezien. Dan ken je je vader niet, maar je weet wel wie hij was, je hebt een naam, een verhaal, een geboortedatum, de kans om gericht te zoeken.

Situatie 2: Stel je moeder werd per ongeluk zwanger en haar vriendje wilde er niets mee te maken hebben. Ze weet alleen nog maar dat hij Gijs heette. Ook dan heb je mogelijkheden om te zoeken, je kent een voornaam, de periode dat ze zwanger werd en mogelijk ook hoe je ouders elkaar hebben ontmoet. Uitgaan, school, gemeenschappelijke vrienden, werk, uit de buurt. Allemaal aanknopingspunten.

Situatie 3: Er zijn ook moeders die niet kunnen (of willen) zeggen hoe de man heet van wie ze zwanger werden. Dan heb je toch een paar belangrijke aanknopingspunten: waar was je moeder, wie kende je moeder, wat deed je moeder, op het moment dat ze zwanger werd. Dan maken we een reconstructie van haar leven, 9 maanden voor je geboorte.

Allemaal lastige situaties, maar je kunt er iets mee. Je kunt op onderzoek uit, mensen bevragen die je moeder gekend hebben, in archieven opzoeken wie de buren waren, en nog veel meer.

Situatie 4: Inmiddels ken ik nog een andere categorie kinderen die hun vader niet kennen: donorkinderen. Hier is iets bijzonders mee aan de hand. In de hierboven genoemde situaties is steeds een kind per ongeluk verwekt of bedoeld binnen een relatie. Een donorkind is in dit leven terecht gekomen door de uitdrukkelijke wens een kind te hebben, in een situatie waarin het niet op de gewone manier lukte of kon. Dus is er een kind gefabriceerd.
Je zou kunnen zeggen een dermate dringende kinderwens van een vrouw, dat het niet uitmaakte van wie.

Echtparen, van wie de man geen kind kon verwekken, lesbische ouders, vrouwen alleen. Bij die laatste twee groepen is het duidelijk dat er gebruik gemaakt is van een donor, in die eerste situatie niet. Sterker nog, medici drongen er op aan het niet aan hun familie, laat staan aan het kind, te vertellen. Net zoals bij adoptie werd er geschermd met vooral veel liefde geven, dan zou het kind er niets van merken. Ten eerste blijkt dit laatste lang niet altijd te kloppen en vaak komt de informatie toch bij het kind, via familie of na een ruzie. Soms pas als je al boven de 30 of 40 bent en zelf kinderen hebt. Wat een schok.

Een donorkind weet niet wie zijn of haar vader is. Dit is een bewuste keus geweest, van wensouders, artsen en donoren. De vierde partij, de kinderen, is opgezadeld met een erfenis, voortkomend uit de dringende kinderwens van de ouder(s). Die wens was zo heftig en zo legitiem, dat niemand er over nadacht of dat ook was wat het kind wilde.
Inmiddels zijn we wel doordrongen van het feit dat iedereen er recht op heeft zijn afkomst te kennen, te weten van wie je de helft van je genen hebt, inclusief je talenten en je rare trekjes.

Archieven van artsen zijn weggegooid of verbrand of niet toegankelijk. Twee jaar geleden had ik dit stukje heel dramatisch besloten met de conclusie dat deze groep kinderen die hun vader niet kent, helaas geen mogelijkheden heeft om te zoeken.

Maar er is GOED NIEUWS!

Door de huidige genetische genealogie testen (Ancestry, 23andMe en FamilytreeDNA) kun je een DNA profiel laten maken van 22 chromosomen (autosomaal DNA). Daarbij worden ruim 700.000 markers getest. Doordat er zo gedetailleerd getest wordt en zo veel, kun je conclusies trekken uit de vergelijking met andere profielen. Heb je met iemand 5% DNA overeenkomstig, dan weet je zeker dat je een gemeenschappelijke voorouder hebt.

Een (bet)overgrootouder bijvoorbeeld. Door het maken van een stamboom (van degene met wie je DNA overeenkomt) kom je na lang speuren je eigen biologische vader tegen!

En het werkt! De eerste spermadonor heb ik via deze werkwijze al gevonden!
Je moet een beetje geluk hebben dat een familielid al in een DNA database stond, bijvoorbeeld een achterkleinkind van een geëmigreerde broer van de opa van je donor. Naarmate er meer mensen hun profiel in een van de databases laten opnemen, wordt de kans groter dat je je onbekende vader vindt.

Mijn wens voor 2017: Nederland massaal aan de DNA test! Doe je het niet voor jezelf, doe het dan om anderen te helpen hun afkomst te ontdekken.
Meer informatie: www.familiezoeken.nl/dna

(Je kunt ook andere dingen ontdekken, zoals dat je moeder een andere vader had dan ze dacht, of dat zij ooit een kind heeft afgestaan, dat nu op zoek is. Of dat je zus je halfzus blijkt te zijn. Daarover een andere keer meer.)